178 beschermde monumenten
Er zijn in West-Vlaanderen 178 als monument beschermde funeraire items (begraafplaatsen en individuele graftekens). Het volledige overzicht is opgelijst in de beschermingsdatabank van Onroerend Erfgoed.
“Kenmerkend voor onze provincie is het grote aandeel van militaire begraafplaatsen uit de Eerste Wereldoorlog”, stelt Brecht Warnez.
7 erfgoedobjecten in aanvraag
Er lopen bij het Agentschap Onroerend Erfgoed momenteel zeven aanvragen om funeraire erfgoedobjecten in West-Vlaanderen als monument te beschermen.
Volgende items werden door het agentschap geëvalueerd als beschermenswaardig:
- Deerlijk, Grafteken voor de schrijver René De Clercq
- Oostende, Begraafplaats Pastor Pype, twee treurende vrouwen en het grafteken Says Maurice
Voor volgende aanvragen is nog geen evaluatie gebeurd. Een thematische evaluatie is nodig:
- Beernem, Oedelem, calvarie
- Beernem, Beernem, kerkhof
- Veurne, Begraafplaats Oude Vestingstraat
- Menen, Begraafplaats Zandputstraat, Mausoleum Politieke Gevangenen WOII
West-Vlaamse monumenten krijgen gemiddeld € 750.000 per jaar
Via de erfgoedpremie (standaard & bijzondere procedure), een onderzoekspremie en een restauratiepremie stelt vlaanderen elk jaar heel wat middelen ter beschikking.
“Voor het behoud van funerair erfgoed gaf Vlaanderen gemiddeld € 750.000 per jaar uit voor West-Vlaamse dossiers”, rekende Brecht Warnez uit.
Dit jaar € 682.000 investeringen in West-Vlaamse oorlogskerkhoven
In 2021 staan nieuwe investeringen op stapel die voorzien worden in de meerjaren-premieovereenkomst voor The Commonwealth War Graves Commission.
“We voorzien € 386.000 voor Perth Cemetry (China Wall) en € 67.000 voor Dochy Farm New British Cemetry in Ieper. Hedge Row Trench Cemetry in Langemark is goed voor € 229.000”, geeft Warnez mee.
Vlaamse overheid deelt expertise
De Vlaamse Overheid ondersteunt gemeenten door expertise en informatie breed toegankelijk te maken voor alle lokale besturen. Momenteel werkt Vlaanderen aan een handleiding voor de uitwerking van een toekomstvisie voor funerair erfgoed. Anderzijds is een publicatie in voorbereiding die ingaat op de dagdagelijkse vragen van gemeentebesturen over funerair erfgoed.
Brecht Warnez: “Naast het beschikbaar stellen van kennis en publicaties, coacht de Vlaamse Overheid ook vraaggestuurd gemeenten bij de opmaak van hun lokaal funerair erfgoedbeleid.”
Vlaamse overheid begeleidt
Voor volgende begraafplaatsen in West-Vlaanderen werd of wordt er met het agentschap Onroerend Erfgoed overlegd over het beheer. Dat overleg kan gaan over de opmaak van een beheersplan met een langetermijnvisie of over concrete beheerswerken. Hieronder vindt u een overzicht:
- Goedgekeurd beheersplan in Alveringem, Damme, Houtem, Lo, Reninge, Stalhille, Oostende (kerkhof OLV ter Duinen), Torhout (oude begraafplaats)
- Goedgekeurd herwaarderingsplan: Leisele, Vinkem, Wulveringem
- Planmatige restauratie: Torhout (oude begraafplaats)
- Restauratie van bepaalde graven: Loppem
- Herinrichting van de site door VLM en de gemeente met een restauratie van een selectie graftekens en -monumenten: Wingene-Ruiselede
- Ingediend beheersplan voor goedkeuring; geplande herstelwerken aan het dak van de erehal in Hooglede; recente restauraties in Langemark-Poelkapelle en Vladslo: Duitse militaire begraafplaatsen in Hooglede, Langemark-Polekapele, Menen, Vlaslo
- Overleg over totaalvisie en beheersplan: Vlissegem (kerkhof rond Sint-Blasiuskerk)
- Voorbesprekingen en geplande inspectie door Monumentwacht: Ingelmunster
- Britse begraafplaatsen (CWGC): restauraties opgenomen in een meerjarenpremieovereenkomst;
- Huidige fase in uitvoering:
Poperinge: Lijstenhoek Military cemetary, Voormezele (Ieper) Bus House Cemetery, Vlamertinge (Ieper)Vlamertinghe New Military Cemetery, Ieper: Minty Farm Cemetary, Heuvelland: Spanbroekmolen British Cemetery, Poperinge: Gwalia Cemetary, Elverdinge (Ieper): Hospital Farm Cemetary
- Geplande fase in 2021
Zillebeke (Ieper): Perth Cemetery, Zillebeke (Ieper): Hedge Row Trench Cemetery, Langemark-Poelkapelle: Dochy Farm New British Cemetery
Vandalisme
Op sommige plaatsen is vandalisme een probleem. Gemeenten kunnen zelfstandig beslissen om de toegankelijkheid tot de begraafplaatsen te limiteren, de begraafplaats ’s nachts afsluiten, bewaking te voorzien… Recent werd op de voormalige begraafplaats van Wingene-Ruiselede in het Sint-Pietersveld de calvariekapel beschadigd.
“Indien er beschermd erfgoed ontsierd of beschadigd wordt door bijvoorbeeld vandalisme, dan kunnen het agentschap Onroerend Erfgoed en de Erfgoedinspectie van het departement Omgeving een handhavingstraject opstarten”, geeft Warnez nog mee.
