Laat burger en bedrijven niet opdraaien voor hoge coronakosten

De coronacrisis zorgt voor hoge facturen voor de stads- en gemeentebesturen. Één op de vijf lokale besturen aan dat dit zal leiden tot besparingen of verhoogde belastingen. “Geen goed idee om de burger en bedrijven hiervoor te laten opdraaien”, zegt Vlaams parlementslid voor CD&V Brecht Warnez. Hij vraagt om een tijdelijke versoepeling in de begrotingsregels toe te staan voor gemeenten die in de problemen komen.

Uit een bevraging van de VVSG en de Vereniging van financieel directeurs (VLOFIN) bij de financieel directeurs blijkt dat de coronacrisis een zware impact zal hebben op de gemeentelijke financiën. Er werd, enerzijds, extra geïnvesteerd in o.a. mondmaskers, het verenigingsleven en hygiëne en social distance-maatregelen en, anderzijds, werden soms belastingen verlaagd als relancemaatregelen. Het totale kostenplaatje loopt op, aldus de gemeenten zelf in de bevraging, tot 280 miljoen euro.

Belfius-studie ‘Lokale Financiën 2020’

Op 25 juni presenteerde Belfius zijn jaarlijkse studie ‘Lokale Financiën 2020’. Hieruit volgt dat de gemeentelijke tekorten in 2020 – mits een stevige economische heropleving –  beperkt kan worden tot 22 miljoen euro. In het stressscenario – met name de verlenging van de impact door een nieuwe lockdown – kunnen de tekorten dit jaar oplopen tot 339 miljoen euro.

Volgens de studie lijkt het totaalbeeld mee te vallen maar kunnen bepaalde gemeenten wel in problemen komen, afhankelijk van de soort gemeente en hun financiële startpositie. In het stressscenario zullen de meeste gemeenten in de problemen komen. Bovendien stelt Belfius vast dat de pensioenproblematiek op de lokale financiën stevig blijft wegen.

Hierdoor, concludeert Belfius, dreigt het investeringsvermogen van de lokale besturen – die 35% van de totale overheidsinvesteringen voor hun rekening nemen – te worden aangetast.

Soepele begrotingsregels onder strikte voorwaarden

Één op de vijf lokale besturen geven in de VVSG-bevraging aan dat de coronacrisis zal leiden tot besparingen of verhoogde belastingen. Volgens Vlaams parlementslid Brecht Warnez (CD&V) moeten we dit absoluut vermijden: “Het besparen of verhogen van belastingen door de gemeenten heeft een rechtstreekse negatieve impact op lokale investeringen en de koopkracht van de burger. Dit zal de economie afremmen en mensen in financiële problemen brengen. Het past absoluut niet in het economisch en sociaal relanceplan die we met Vlaanderen willen uitvoeren.”.

In de studie van Belfius zijn de fiscale inkomsten vanaf 2021 nog niet meegerekend. Steden en gemeenten halen vooral hun inkomsten door de gemeentelijke opcentiemen op de personenbelasting en de onroerende voorheffing. Door de tijdelijke werkloosheid en de economische crisis zullen die inkomsten dalen. Daarnaast zullen de sociale uitgaven ook stijgen. Hierdoor kunnen de komende jaren meer steden en gemeenten in de financiële problemen komen.

Brecht Warnez ziet een oplossing in het tijdelijk versoepelen van de begrotingsregels en voor lokale besturen het – net zoals bij de Vlaamse en federale overheid – tijdelijk toelaten van een beperkt begrotingstekort. Dit kan door toe te staan dat de autofinancieringsmarge – het verschil tussen het exploitatiesaldo en de aflossingen van leningen – tijdelijk afwijkt van de vereiste dat die positief moet zijn in het laatste boekjaar van de periode van het meerjarenplan.

“Met het tijdelijk loslaten van de vereiste dat op het einde van de meerjarenplanning de begroting in evenwicht moet zijn, mogen we de kosten wel niet afwentelen op de komende lokale bestuursploegen, stelt Brecht Warnez. “Deze gunst kan enkel als dit strikt noodzakelijk is en het huidige lokaal bestuur ook voorziet in een meerjarenplan dat uiterlijk in 2030 een begrotingsevenwicht bevat. Daarnaast mogen de lokale besturen ook geen investeringen schrappen.”

Gerelateerd nieuws

Binnenlands Bestuur

West-Vlaamse gemeenten besteden 55,82 euro per inwoner aan de hulpverleningszones

Gemeenten dragen rechtstreeks uit de eigen begroting bij aan de hulpverleningszones. In West-Vlaanderen bedraagt die toelage 67 miljoen euro. “Een adequate financiering van hulpverleningszones is essentieel om de veiligheid en het welzijn van de burgers in Vlaanderen te waarborgen. Brandweermensen staan elke dag klaar om ons te beschermen tegen brand en andere noodsituaties. Zij verdienen de juiste middelen en apparatuur om hun werk op een veilige en effectieve manier uit te voeren. Door te investeren in de brandweer, investeren we in onze eigen veiligheid en de veiligheid van onze gemeenschappen”, zegt Vlaams parlementslid Brecht Warnez.

Binnenlands Bestuur

Vlaanderen investeerde sinds 2020 al 4,3 miljoen euro in West-Vlaamse noodwoningen

In 2022 steunt Vlaanderen acht West-Vlaamse projecten, met een gezamenlijke waarde van 1,2 miljoen euro, om noodwoningen te creëren of te renoveren. “West-Vlaamse lokale besturen spannen zich in om het aantal kwalitatieve noodwoningen op te trekken. Die zijn heel belangrijk om ervoor te zorgen dat inwoners in een crisissituatie, bv. na een brand, toch steeds een dak boven hun hoofd hebben”, zegt Vlaams parlementslid Brecht Warnez.

Binnenlands Bestuur

Slechts 20 steden en gemeenten delen hun energie

Het energiedelen bij lokale besturen flopt. Dat blijkt uit een vraag van parlementslid Brecht Warnez (cd&v) aan minister Bart Somers (Open VLD) in de commissie Binnenland deze namiddag. “Het rendement voor steden en gemeenten is gewoon te laag. De energieleveranciers rekenen te hoge kosten aan waardoor het voor gemeenten gewoon niet zinvol is om haar energie te delen”, zegt het parlementslid.