Één op 10 lokale besturen andere burgemeester door nieuw lokaal kiesdecreet

In 2021 keurde het Vlaamse parlement een nieuw decreet goed voor de gemeenteraadsverkiezingen. Het zorgt ervoor dat vandaag – exact twee jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen – heel wat lokale politieke partijen al spreken over coalities. “De stem van de burger zal luider klinken. Anti-coalities tegen de wil van de kiezer wordt tegengaan. De burger krijgt ook meer zeggenschap ”, zegt Vlaams parlementslid Brecht Warnez (CD&V) die hierover vragen stelde aan minister Bart Somers (Open VLD) en deze cijfers analyseerde. Er blijkt onder meer dat 31 burgemeesters vandaag niet aan de macht zouden zijn met de nieuwe kiesspelregels.

Open VLD grootste verliezer

Het nieuwe kiesdecreet stelt dat wie de meeste stemmen haalt in de grootste partij uit de meerderheid, straks de burgemeester wordt. Het zorgt ervoor dat er vandaag in heel wat steden en gemeenten gesproken wordt over zogenaamde ‘stadslijsten’, een mengelmoes van verschillende partijen.

In 38 gemeenten is vandaag de burgemeester niet de kandidaat van de grootste fractie met de meeste voorkeursstemmen van de coalitie. 7 daarvan zijn waarnemend burgemeester omdat de burgemeester minister of gedeputeerde is zoals bijvoorbeeld in Mechelen of Keerbergen. In 14 gemeenten komt de burgemeester wel uit de grootste partij maar is het niet de stemmenkampioen.

Opvallend is dat in 17 gemeenten de burgemeester uit een kleinere partij komt. Vaak gaat dit om politieke afspraken. Mocht het nieuwe kiesdecreet al van toepassing zijn geweest in 2019 zou Open VLD de grootste verliezer zijn en zouden ze vier burgemeesters verliezen. Bij N-VA zou men er één zetel vooruit op gaan. Bij Vooruit gaat men van twee naar één burgemeester. Voor CD&V maakt de nieuwe regeling geen verschil uit.

Minder gemarchandeer met de burgemeesterssjerp

Als de stemmenkampioen van de grootste partij geen burgemeester wil worden, dan blijft de sjerp bij de grootste partij.

Veel burgemeesterswissels zijn ook politieke deals. Bij de meerderheidsvorming wordt onderhandeld over de sjerp, los van de stem van de kiezer. Dat willen we tegengaan”, stelt Brecht Warnez.

Binnen een partij kan een burgemeester wel nog steeds zijn of haar sjerp doorgeven aan een andere verkozene. “Dat is ook belangrijk voor de verjonging in de politiek. In de vorige legislatuur waren bijna 9 op 10 van de burgemeesterswissels in functie van verjonging. De gemiddelde leeftijd van een uittredende burgemeester was 62 jaar. Een inkomende burgemeester was gemiddeld 49 jaar”, sluit Warnez af.

Gerelateerd nieuws

Binnenlands Bestuur

Cd&v blij met decreet dat meer zwembaden helpt realiseren

West-Vlaanderen staat onder druk door een tekort aan zwembaden. Sluitingen en hoge exploitatiekosten bedreigen zwemlessen, sportclubs en recreatie. Vlaams Parlementslid Brecht Warnez: “Zwemmen is geen luxe, maar een basisrecht voor iedereen. Dit decreet is één van de nodige maatregelen die zal leiden naar meer zwemkansen.”

Binnenlands Bestuur

Na verkoop van Cipal: nood aan meer inspraak en controle

Na de overname van Cipal-Schaubroeck door de Canadese groep Constellation Software is opnieuw duidelijk dat er nood is aan meer inspraak en controle. “De intercommunales vervullen een sleutelrol in onze publieke dienstverlening. Het is cruciaal dat gemeenteraadsleden, als vertegenwoordigers van onze burgers, nauw betrokken worden bij strategische beslissingen zoals deze overname”, zegt Vlaams parlementslid Brecht Warnez (cd&v) die hierover eerder al een voorstellen in het parlement indiende.

Binnenlands Bestuur

Grote private spelers moeten ook gevolgen van fusies beperken

De vele wijzigingen die bij een fusie komen kijken lopen meestal gesmeerd. Toch blijken enkele problemen niet snel opgelost. “Op mijn vraag zal minister Crevits zich inzetten om grote spelers zoals Google Maps aan te manen om straatnaamwijzigingen sneller aan te passen en zo de hinder te beperken”, zegt Vlaams parlementslid Brecht Warnez die zelf in een fusiegemeente woont.