Één op 10 lokale besturen andere burgemeester door nieuw lokaal kiesdecreet

In 2021 keurde het Vlaamse parlement een nieuw decreet goed voor de gemeenteraadsverkiezingen. Het zorgt ervoor dat vandaag – exact twee jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen – heel wat lokale politieke partijen al spreken over coalities. “De stem van de burger zal luider klinken. Anti-coalities tegen de wil van de kiezer wordt tegengaan. De burger krijgt ook meer zeggenschap ”, zegt Vlaams parlementslid Brecht Warnez (CD&V) die hierover vragen stelde aan minister Bart Somers (Open VLD) en deze cijfers analyseerde. Er blijkt onder meer dat 31 burgemeesters vandaag niet aan de macht zouden zijn met de nieuwe kiesspelregels.

Open VLD grootste verliezer

Het nieuwe kiesdecreet stelt dat wie de meeste stemmen haalt in de grootste partij uit de meerderheid, straks de burgemeester wordt. Het zorgt ervoor dat er vandaag in heel wat steden en gemeenten gesproken wordt over zogenaamde ‘stadslijsten’, een mengelmoes van verschillende partijen.

In 38 gemeenten is vandaag de burgemeester niet de kandidaat van de grootste fractie met de meeste voorkeursstemmen van de coalitie. 7 daarvan zijn waarnemend burgemeester omdat de burgemeester minister of gedeputeerde is zoals bijvoorbeeld in Mechelen of Keerbergen. In 14 gemeenten komt de burgemeester wel uit de grootste partij maar is het niet de stemmenkampioen.

Opvallend is dat in 17 gemeenten de burgemeester uit een kleinere partij komt. Vaak gaat dit om politieke afspraken. Mocht het nieuwe kiesdecreet al van toepassing zijn geweest in 2019 zou Open VLD de grootste verliezer zijn en zouden ze vier burgemeesters verliezen. Bij N-VA zou men er één zetel vooruit op gaan. Bij Vooruit gaat men van twee naar één burgemeester. Voor CD&V maakt de nieuwe regeling geen verschil uit.

Minder gemarchandeer met de burgemeesterssjerp

Als de stemmenkampioen van de grootste partij geen burgemeester wil worden, dan blijft de sjerp bij de grootste partij.

Veel burgemeesterswissels zijn ook politieke deals. Bij de meerderheidsvorming wordt onderhandeld over de sjerp, los van de stem van de kiezer. Dat willen we tegengaan”, stelt Brecht Warnez.

Binnen een partij kan een burgemeester wel nog steeds zijn of haar sjerp doorgeven aan een andere verkozene. “Dat is ook belangrijk voor de verjonging in de politiek. In de vorige legislatuur waren bijna 9 op 10 van de burgemeesterswissels in functie van verjonging. De gemiddelde leeftijd van een uittredende burgemeester was 62 jaar. Een inkomende burgemeester was gemiddeld 49 jaar”, sluit Warnez af.

Gerelateerd nieuws

Binnenlands Bestuur

cd&v wil meer centen voor landelijk Vlaanderen

Uit een onafhankelijke studie blijkt dat de financiering van de gemeenten eerlijker moet. “Wat we al jaren zeggen, wordt nu ook bevestigd. Vlaanderen moet de centrumsteden, de kleinere steden en de gemeenten meer centen geven. Landelijk Vlaanderen verdient meer respect. Zo moeten we Antwerpen en Gent geen pijn doen, krijgt de rest meer en is er minder administratieve overlast”, zegt Vlaams parlementslid Brecht Warnez die al jaren op die nagel klopt.

Binnenlands Bestuur

Vlaams Parlement luistert naar burgers over geplande fusies

In de commissie Binnenlands Bestuur stond de bespreking van 13 fusiedecreten op de agenda. Het zijn allen vrijwillige fusies, aangevraagd door de gemeenteraden van de fusionerende gemeenten. “Fusies raken aan de identiteit van de inwoners. Ik ben tevreden dat we in het parlement luisteren naar de vragen en zorgen van burgers”, zegt Vlaams parlementslid Brecht Warnez (cd&v).