Zorgen voor iemand in de nabije omgeving die ziek is? Veel West-Vlamingen doen dit, ook al werken ze misschien nog of hebben ze een gezin. Er zijn ook een groeiend aantal mensen die structureel zorg krijgen. Sommigen al vanaf 0 jaar en anderen zijn ouder dan 100 jaar.

Om inzicht te krijgen in de noden en de beschikbaarheid van mantelzorg vroeg Vlaams Parlementslid Brecht Warnez (CD&V) heel wat cijfers op bij minister Wouter Beke.

“Zorgbehoevenden omringen met de beste hulp, vraagt voldoende inzicht in de nood aan – en de beschikbaarheid van mantelzorgers.”, zegt Brecht Warnez.

Aantal mantelzorgers in stijgende lijn

Waar er in 2013 nog 26.154 geregistreerde mantelzorgers in onze provincie actief waren, zijn er in 2019 al 34.108 mantelzorgers geregistreerd. Dit is een mooie stijging. Brecht Warnez: “Heel wat steden en gemeenten hebben deze groei mee mogelijk gemaakt door promotiecampagnes of het optrekken en bekendmaken van de mantelzorgpremie. Anderzijds brengt de steeds groter wordende groep van de oudere bevolking ook meer nood aan mantelzorgers met zich mee.”

Gemiddeld zijn er in West-Vlaanderen 28 mantelzorgers per 1000 inwoners. Uitschieter is Koekelare, waar momenteel 357 mensen geregistreerd zijn of 41 per 1000 inwoners. In Spiere-Helkijn liggen de registraties procentueel het laagst, daar telt de overheid per 1000 inwoners 14 mantelzorgers.

Veel steden en gemeenten deden de voorbije jaren grote inspanningen om mensen aan te moedigen om zich als mantelzorger kandidaat te stellen en zich te laten registreren. Dit levert bij de meeste lokale besturen een mooie stijging op. Lichtervelde, waar men een maandelijks mantelzorgcafé organiseert, is koploper en liet de aantallen tussen 2013 en 2019 stijgen met 65%. Gemiddeld steeg het aantal in onze provincie met 31% in die periode.

Brecht Warnez: “We zien een mix van sensibiliseringsacties rond mantelzorg in gemeenten waar de aantallen jaar na jaar toenemen. Het is niet alleen de lokale mantelzorgpremie die bepalend is of mensen zich registreren, maar er moet een positieve sfeer en werking ontstaan rond het project. “

Meer vrouwen dan mannen zijn mantelzorger, één op drie is partner

Uit de cijfers van minister Beke blijkt dat 63% van de West-Vlaamse mantelzorgers vrouwen zijn. Dit cijfer is al jaren stabiel.

Een goede 10.000 of één derde van de West-Vlaamse mantelzorgers zijn de echtgenoot, echtgenote of partner van de zorgbehoevende. Tien procent zijn (schoon)moeder of (schoon)vader. 37% zijn (schoon)broer, (schoon)zus, (schoon)dochter of (schoon)zoon. Anderzijds zijn er buren die de zorg voor elkaar opnemen en mantelzorgers met nog andere relaties. Van 11% weet de overheid niet hoe beiden tegenover elkaar staan. Er zit doorheen de jaren weinig verschil in de relaties tussen de zorgontvanger en de zorggever.

Vlaamse voorzieningen voor mantelzorgers

Wie nog gaat werken en dit moet combineren met een vaak intense zorg voor iemand anders, kan vanuit de overheid gebruik maken van een aantal stelsels.

“Het is onze plicht als maatschappij om mensen die een belangrijke rol opnemen in de zorg voor anderen, hiervoor de mogelijkheden te geven. Daarom ondernemen we als Vlaamse overheid al heel wat acties.”, zegt Vlaams Parlementslid Brecht Warnez.

Tijdskrediet of loopbaanonderbreking

Wie in de privésector werkt kan gedurende de beroepsloopbaan tijdskrediet opnemen en zo gedurende een bepaalde periode gedeeltelijk of volledig onderbreken. In de openbare sector heet dit het Vlaams zorgkrediet.

Thematisch verlof

Er bestaat naast de algemene verlofstelsels van tijdskrediet of loopbaanonderbreking kortere verlofstelsels zoals ‘verlof voor palliatieve zorg’ en ‘verlof voor medische bijstand’.

Hulp aan huis via thuiszorg

Wie ondersteuning nodig heeft, bij de zorg voor de zieke, kan beroep doen op heel wat verschillende vormen van thuishulp.

Een huis aanpassen aan de ondersteuningsnood, nood aan nieuwe kansen

Soms zijn er aanpassingen nodig aan het huis van de mantelzorger of aan het huis van degene voor wie hij/zij zorgt. Daarnaast kunnen specifieke doelgroepen steun krijgen om een woning aan te passen. Zo zijn er middelen voor personen met een handicap en bepaalde doelgroepen die recht hebben op de Vlaamse aanpassingspremie.

De laatste jaren groeit de wens om mobiele mantelzorgwoningen te plaatsen, bijvoorbeeld in de tuin van de kinderen. Zo hoeven er geen ingrijpende verbouwingen uitgevoerd te worden en behoudt de zorgbehoevende de nodige autonomie. In de praktijk stoot deze laatste oplossing soms op weerstand bij de vergunningsaanvraag wegens het bouwen in tweede bouworde of de strenge toepassing van de regels van zorgwonen.
Brecht Warnez: “We pleiten met CD&V voor een betere en duidelijkere regelgeving zodat mobiele mantelzorgwoningen in de nabije toekomst meer geplaatst kunnen worden. Dit zou voor veel families een oplossing bieden en zorg dichtbij huis mogelijk maken”.

27.000 zorgbehoevenden rekenen op West-Vlaamse hulp

In 2019 werden 26.979 mensen geregistreerd als zorgbehoevende die door een West-Vlaamse mantelzorger geholpen worden. 806 van hen wonen niet onze provincie. Het aantal buiten onze provincie is de voorbije jaren gestaag gestegen met 27%.

Momenteel is 57% van de zorgbehoevenden van het vrouwelijk geslacht. 60% van de zorgbehoevenden is 75 jaar of ouder.

“Dat de stijging bij de mantelzorgers de stijgende vraag van de zorgbehoevenden kan volgen in onze provincie is goed nieuws. Laat ons nu werk maken van concrete oplossingen zoals mobiele mantelzorgwoningen.”, sluit Brecht Warnez af.