Raadsleden ontevreden over beperkte impact

563 verkozenen namen bij het begin van de legislatuur hun mandaat niet op. Tot begin mei 2022 hebben dan nog eens 331 raadsleden ontslag genomen. “Dit is een teken aan de wand, wetend dat velen veel moeite deden om te worden verkozen”, stelt Brecht Warnez.

In de eigen bevraging stelt bijna de helft – 44% – van de raadsleden dat ze niet voldoende kunnen wegen op het beleid. “Het gebeurt te vaak dat je als gemeenteraadslid maar de eerste keer van een dossier hoort wanneer het op de agenda van de gemeenteraad staat”, verwoordt een raadslid het. “Dan is alles al beslist.”

“De gemeenteraad heeft vandaag te weinig bevoegdheden en de leden worden te laat betrokken. Door hen eerder te betrekken in meer belangrijke dossiers zullen gemeenteraadsleden meer impact hebben op het beleid van hun gemeente”, zegt Vlaams parlementslid Brecht Warnez.

Hij wil daarom sleutelen aan de hoogte van de bedragen waarover de gemeenteraad moet beslissen. “Antwerpen is niet hetzelfde bestuur als pakweg Lendelede. Het is logisch dat de gemeenteraad van een plattelandsgemeente over kleinere bedragen wil beslissen, terwijl men daarover in Antwerpen in commissies kan spreken”, verduidelijkt het parlementslid.

Om raadsleden sneller te betrekken stelt het parlementslid voor dat er per kwartaal een rapportering is van de evolutie binnen de gemeentelijke beleids- en beheersplannen. Hij verwijst daarbij naar digitale systemen in Nederland waardoor dit voor gemeenten geen administratieve last moet worden. “Via het digitale systeem kan je als gemeenteraadslid kiezen welke thema’s je wil opvolgen. Een jong gemeenteraadslid kan bv. zo eenvoudig alle gemeentelijke acties zien rond jeugdbeleid en kan daarover vervolgens vragen stellen in de gemeenteraad”, legt Warnez uit.

Verder krijgen gemeenteraadsleden ook mogelijkheden om – zoals in Nederland – voor gemeentelijke reglementen een doeltreffendheidsonderzoek uit te laten voeren. Zo’n onderzoek gaat na of het beleid goed werkt en de middelen efficiënt ingezet worden. Daarnaast krijgt de gemeenteraadsvoorzitter in het voorstel een belangrijkere rol en wordt hij of zij onafhankelijker, aangezien die geen schepen of burgemeester meer mag zijn. Uit de enquête bleek immers dat één op vier gemeenteraadsleden vindt dat de gemeenteraadsvoorzitter zijn of haar niet voldoende neutraal uitoefent.

Volwaardig politiek verlof en ambtelijke bijstand

Vandaag hebben vooral ambtenaren recht op politiek verlof. In de private sector is dat een stuk beperkter en financieel erg nadelig. cd&v stelt daarom voor dat elk gemeenteraadslid – afhankelijk van de grootte van de gemeente – 2 tot 4 dagen politiek verlof heeft met een vervangingsinkomen zoals bij andere vormen van loopbaanonderbreking. “Als gemeenteraadslid neem je een maatschappelijk engagement op. Het is dus logisch dat je zoals bij ouderschapsverlof hier ook volwaardig verlof kan voor nemen en tijd kan voor vrijmaken”, stelt Brecht Warnez.

Verder wil de partij het mandaat ook studentvriendelijker maken en hen een bijzonder statuut toekennen. Zo kunnen zij gemakkelijker deelnemen aan digitale gemeenteraden.

Tot slot wil de partij de gemeenteraadsleden beter ondersteunen met gerichte en permanente (e-)vorming, alsook met een decretaal recht op ambtelijke bijstand. “Net zoals in Nederland moeten gemeenteraadsleden steeds terecht kunnen bij de gemeentelijke administratie voor hulp en bijstand. Het kan gaan om het verzamelen van informatie of het juridisch nakijken van bestaande voorstellen. Dit recht moet elk raadslid gegarandeerd worden”, sluit Warnez af.

Lees de volledige conceptnota op de website van het Vlaams Parlement: https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementaire-documenten/parlementaire-initiatieven/1636083